Jedna od najzastupljenijih starosnih kategorija u svijetu su mladi, stoga je veoma bitno da oni kao nosioci društvenih promjena budu glavni inicijatori i učesnici građanskog aktivizma.
Biti aktivan znači znati što hoćeš i želiš i uraditi to. Na taj način direktno se utiče na lični razvoj kao i razvoj svoga grada i zajednice. Biti aktivan znači imati aktivnosti koje omogućavaju upoznavanje novih ljudi, putovanja, sticanje novih znanja (o održivom razvoju, ljudskim pravima, ravnopravnosti polova), vještina (komuniciranja, marketinga, debatovanja, menadžment).
Aktivizam mladih predstavlja društveni angažman mladih koji su okupljeni oko neke zajedničke ideje i koji kroz zajedničko umrežavanje i sprovođenje određenih projekata, za cilj ima unapređenje kvaliteta života mladih, sticanje kompetencija, rešavanje relevantnih pitanja doprinoseći društvu kako u lokalnim zajednicama, tako i na državnom nivou.
Aktivizam mladih predstavlja široku aktivnost koja obuhvata više različitih aktivnosti i projekata. Tako, može podrazumevati male lokalne akcije u lokalnim sredinama, ali šire polje delovanja kao na regionalnom, nacionalnom ili međunarodnom nivou. Aktivizam je planirano ponašanje da bi se postigli socijalni ili politički ciljevi kroz aktivnosti kakve su podizanje svesti, stvaranje koalicija, vođenje političkih kampanja, proizvodnja propagandnog materijala, stvaranje publiciteta, kao i preduzimanje drugih akcija kako bi se uticalo na socijalne promene.
Aktivista/aktivistkinja je pojedinac/pojedinka koji se bavi aktivizmom, a čije akcije imaju za cilj socijalnu promenu.
Aktivizam mladih obično podrazumeva samoorganizovanje kroz formalne grupe – omladinske organizacije. Takođe, tu su i organizacije za mlade, one kojima ne upravljaju mladi, ali su posvećene radu sa mladima. Kroz ove oblike organizacija mladi sprovode različite akcije i učestvuju u raznim projektima. Stručna lica koja su angažovana u ovim organizacijama a koji rade direktno sa mladima i na sprovođenju ativnosti zovu se omladinski radnici i omladinske radnice. Još jedna mogućnost za omladinski aktivizam jeste i osnivanje, ili priključenje već postojećoj, neformalnoj grupi mladih (školskoj sekciji, đačkom parlamentu, lokalnoj akciji i slično).
U Crnoj Gori postoji veliki broj omladinskih nevladinih organizacija, i raznih organizacija za mlade koje djeluju u lokalnim sredinama, ali i na nacionalnom i međunarodnom nivou. One razvijaju brojne programe: mogućnosti za dodatno neformalno obrazovanje, volonterske prakse, omladinske razmene, kreativne programe za ispunjenje slobodnog vremena i razne druge.
Aktivizam mladih najčešće podrazumijeva:
– zajednički poduhvat mladih;
– prilike za sticanje novih stavova, znanja i veština;
– skup različitih interesovanja, talenata, mogućnosti i potreba (timski rad);
– lični doprinos mladih u ostvarivanju zajedničkih ciljeva i interesa;
– zasnovanost na potrebama mladih;
– mogućnosti za nova iskustva i izazove;
– koristan je mladima i/ ili zajednicama.
Aktivizam mladih je samo jedan od mnogobrojnih oblika u kojima se aktivizam pojavljuje. Takođe, postoji medijski aktivizam, ekonomski aktivizam, lobiranje, peticije, demonstracije, nenasilna konfrontacija, nasilna konfrontacija itd.
Osnova bilo koje vrste aktivizma, kao i aktivizma mladih jeste volontiranje.
Volontiranje se može definisati na više načina. Jedna od definicija jeste i ona koja je usvojena od strane međunarodnog upravnog odbora IAVE (međunarodna asocijacija za volonterske aktivnosti) univerzalnom deklaracijom o volonterizmu, na njihovoj 16. Svjetskoj konferenciji 2001. godine koja glasi: “Volontiranje predstavlja jedan od osnova civilnog društva, afirmišući ono najplemenitije u čovjeku – pacifizam, slobodu, jednake mogućnosti, bezbjednost i pravdu za sve ljude.”
Postoji više razloga zbog kojih se mladi ljudi odlučuju na volontiranje. Neki od osnovnih razloga su:
– da bi bili korisni;
– da bi se zabavili;
– da ispune slobodno vrijeme;
– da nauče nešto novo;
– da steknu novo iskustvo;
– da pomognu onima kojima je to potrebno.
Mladi najuspešnije i najlakše zastupaju svoje interese kroz omladinski aktivizam: umrežavanje i sprovođenje projekata u cilju unapređenja kvaliteta života mladih, ali i ostvarivanja prava i jednakih mogućnosti učešća u različitim oblastima društva.
Na kraju, ono što je najbitnije jeste da mladi treba što više da aktivno učestvuju u bilo kom obliku aktivizma i na taj način da doprinesu donošenju odluka koje su od značaja za njihovu budućnost i poboljšanju njihovog položaja u društvu. Iskustva mnogih zemalja su pokazala da bez aktivizma i učešća u društvenom životu mladi postaju „nevidljivi”, marginalizovani dio društva, a njihove potrebe bivaju zanemarene. Takva društva mladi napuštaju, tako da, pored mladih, i društvo ima veliku odgovornost da zadrži mlade ljude nudeći im više mogućnosti da ostvare svoje potrebe.