Opštine i dalje dodjeljuju sredstva mimo konkursa na osnovu distancionih prava nevladinim organizacijama, saopštila je izvršna direktorica Centra za razvoj nevladinih organizacija Ana Novaković Đurović na konferenciji „Moja zajednica – Snažna zajednica“ koja je održana u Hotelu Podgorica u Podgorici.
Izvršna direktorica Centra za razvoj nevladinih organizacija, Ana Novaković Đurović kazala je da je konferencija „Moja zajednica – Snažna zajednica“ aktivnost istoimenog projekta koji smo realizovali u prethodne dvije godine uz podršku organizacije Evropske unije u Crnoj Gori. Donešena je odluka da se nevladine organizacije više aktiviraju i da kreiraju svoj život u svojoj zajednici, a da bi se aktivirali treba stvoriti mehanizme da lokalne uprave budu prvi nivo sa kojim će se naše društvo informisati a ne da kaskaju za nacionalnom dinamikom i zavise od odluka odozgo, kazala je Novaković Đurović.
Još jedan od razloga je što smo podršku Evrpske unije realizovali na lokalnom nivou jer smatramo da je razvoj lokalnih samouprava u svim oblastima neopravdano zanemaren i da se najveća ulaganja u vidu ljudskih, tehničkih i finansijskih kapaciteta i dalje zadržavaju na državnom nivou. U prilog tome govore i nalazi važnih dokumenata Evropske unije o procjeni stanja u oblasti reforme javne uprave. Evropska komisija u konačnom identifikacionom dokumentu koji prati izvještaj za Crnu Goru konstatuje da je potrebno pronaći balans između centralne regije i lokalne uprave koji će na najbolji način omogućiti reforme bližeg pristupa građanima, kazala je Novaković Đurović.
Ona je kazala da se u izvještaju za Crnu Goru konkretno navodi u saradnji lokalnih samoupravi i civilnog društva da tek treba da se razvije na pravi način. A kakva je saradnja opština sa građanima, jesu li one zaista omogućile pružanje usluga govori podatak našeg istraživanja u ovoj oblasti za 2018 godinu. Na primjer u prethodnoj godini prema dostupnim podacima podneseno je svega pet građanskih inicijativa. Ovaj podatak nije iznenađenje, usporeni tempo promjena na lokalnom nivou negativno utiče na motivisanost građana da se uključe u njihovo sprovođenje, stoga je i građanski aktivizam još uvijek nedovoljan i neefikasan, kazala Novaković Đurović.
Nevladine organizacije veoma slabo učestvuju u radnim tijelima u opštinama, najčešće na lokalnom nivou ne postoji procedura putem kojih se biraju predstavnici nevladinih organizacija za članstvo u radnim grupama, što je često izgovor opština da se izbjegavaju uključivanja NVO ili se u radna tijela pozivaju neki predstavnici netransparentnim procedurama što otvara sumnju u čitav proces. Mnogi predstavnici lokalnih nevladinih organizacija nijesu zadovoljni procesom finansiranja na lokalnom nivou, kazala je Novaković Đurović.
Ona je kazala da nezadovoljstvo ne kriju ni predstavnici lokalnih uprava. Postoji nekoliko ključnih problema u ovoj oblasti: netransparentna procedura ocjenjivanja projekata, nekompetentnost članova komisije i naravno veoma mali iznos sredstava namijenjen za programe i projekte lokalnih nevladinih organizacija. Mnoge opštine i dalje dodjeljuju sredstva mimo konkursa na osnovu distancionih prava predsjednika opština što je takođe netransparentna pravna procedura i ne doprinosi kvalitetnim projektima u opštinama, kazala je Novaković Đurović.
Ovom trendu nažalost ide u prilog i aktuelna namjera vlasti u opštini Kotor koja je do juče bila pionir u izdvajanju sredstava za projekte nevladinih organizacija u visini od 1% tekućeg budžeta. U toku je javna rasprava o odluci da se ova sredstva umanje za pola, a taj predlog nije propraćen adekvatnim obrazloženjem i argumentacijiom. Loše prakse primjećujemo godinama i u pogledu dodjele prostora za korišćenje nevladinih organizacija, istakla je Novaković Đurović.
Prema dostupnim informacijama u prethodnoj godini 55 organizacija civilnog društva besplatno koristi prostoriju u vlasništvu opština. Predstavnici nevladinog sektora nisu zadovoljni zato što ne postoje propisi za dodjelu prostora pod transparentnim procedurama što dovodi do zloupotrebe procedura netransparentne i diskriminatorske procedure za izbor organizacija kojima prostor dodjeljuju. Na sve ove probleme smo se potrudili da barem dijelom govorimo o našim pravima, kazala je Novaković Đurović.
Jedna od ključnih informacija o tome kako smo išli u susret ovim izazovima u saradnji sa Zajednicom opština i Ministarstvom javne uprave uradili smo i dali opštini na usvajanje pet modela lokalnih propisa koji su nedostajali i koji, vjerujemo, na kvalitetan način regulišu sva ova pitanja, dodjele prostora i finansiranje projekata nevladinih organizacija, participacije građana i nevladinih organizacija u radnim tijelima, istakla je Novaković Đurović.
Ona je rekla da su to modeli odluke o načinu i postupku učešća lokalnog stanovništva u javnim postavama, odluke o učešću predstavnika nevladinih organizacija u radnim tijelima, odluke o uslovima i postupku finansiranja projekata i programa nevladinih organizacija, odluka o postupku davanja na korišćenje prostorija u vlasništvu nevladinim organizacijama, odluka o saradnji lokalnih samouprava i nevladinih organizacija i aneks modela poslovnika o radu Skupštine opštine i definiše ušešće predstavnika nevladinih organizacija na sjednicama lokalnog parlamenta , kazala je Novaković Đurović.
Ministarka javne uprave, Suzana Pribilović kazala je da je unapređenje ambijenta za razvoj civilnog društva, razvoj participativne demokratije, koja podrazumijeva snažniju ulogu građana i nevladinih organizacija u procesu donošenja odluka i kreiranju lokalnih javnih politika, a koje su od zajedničkog interesa lokalne zajednice, zajednički je cilj. Saradnja nevladinih organizacija i lokalnih vlasti posebno je važan mehanizam aktivnog uključivanja građana u proces kreiranja javnih politika, koji omogućava bolju informisanost građana, kao i osluškivanje i realizaciju potreba društva sa jedne strane ali i transparentniji rad lokalnih uprava sa druge strane, kazala je Pribilović.
Ona je dodala da vođeni tom idejom, a na predlog predsjednika Vlade, u drugoj polovini ove godine, organizovali smo sastanke sa nevladinim organizacijama sa sjevera i to u tri opštine: Bijelo Polje, Pljevlja i Berane upravo iz razloga da iz prve ruke čujemo stavove i predloge NVO sektora kako se može unaprijediti njihov rad. Dijalog i konstruktivna saradnja između lokalnih samouprava i lokalnog civilnog sektora u procesima odlučivanja, daju veću legitimnost određenoj javnoj politici, u konačnom omogućavajući njeno lakše sprovođenje. Zagovarajući politiku koja doprinosi razvoju partnerstva između lokalnih vlasti i civilnog sektora, Ministarstvo javne uprave je u saradnji sa građanima i civilnim sektorom, ojačalo normativno pravni okvir u cilju afirmisanja otvorenog i demokratskog društva, kazala je Pribilović.
Pomoćnik generalnog sekretara Zajednice opština Crne Gore, Saša Šćekić je kazao da očekuje da i u narednom periodu nastave saradnju sa Centrom za razvoj nevladinih organizacija.
Na konferenciji su dodijeljeni sertifikati za standard ISO 9001 organizacijama odnosno njihovim predstavnicima. Sertifikate su dobili:
– Hatidže Neljaj, SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja,
– Perica Turković, ovlašćeni zastupnik Crnogorskog sertifikacionog tijela,
– Zdravko Janjušević, Bjelopoljski demokratski centar,
– Filip Stanojević, NVO Lovćen.