Aktivizam mladih u Crnoj Gori nije na nivou na kojem bi trebalo da bude. Mladi su dosta pasivni i uglavnom ne pokazuju spremnost da se angažuju u sprovođenju promjena u društvu. Glas i potrebe omladine teško da se mogu ostvariti kroz institucije sistema, zbog opšteg nepovjerenja, tako da iako se mladi odluče na neku vrstu doprinosa ka poboljšanju sveopšte situacije, to nastoje ostvariti najviše kroz nevladin sektor, zaključak je debate „Građanski i partijski aktivizam mladih“.
Događaj su organizovale nevladine organizacije COSMO i Centar za javne politike na Fakultetu političkih nauka 23.03.2018. godine. Panelisti su bili predstavnici NVO sektora: Milica Žugić (Mladiinfo Montenegro), Radoš Mušović (CRNVO), Andrea Mićanović (Unija srednjoškolaca) i Marina Tomović (Phiren amenca), kao i predstavnici političkih partija: Suad Šabanović (DPS), Marija Marović (Pokret za promjene), Nikola Zirojević (SD). Moderatorke debate bile su Jelena Milićević (CPP) i Andrijana Radović (COSMO).
Na samom početku Radoš Mušović (CRNVO) istakao je da su istraživanja pokazala nedovoljan aktivizam omladine, a da bi se mladi podstakli da više utiču na svoju budućnost neophodno je sprovesti reforme u obrazovanju, koje je ključni stub ka depasivizaciji mladih.
“Istraživanje koje smo sproveli pokazuje da 50% mladih izražava želju da napusti državu; 30% učestvuje u nekim edukativnim programima neformalne prirode; 51% želi raditi u državnoj upravi; 62% nije nikad volontiralo, a 69% smatra da nije bitno učestvovati u građanskim akcijama. Zbog toga je neophodno sprovesti korijenite obrazovne reforme. Ovakav formalni sistem obrazovanja kakav je kod nas samo štanca diplome, a gro univerziteta služi samo za zapošljavanje studenata i asistenata. Naši univerziteti su zadnji na svijetskim rang listama. Druga loša stvar je što ne postoji volja da studentski parlament zaživi. Kad god je bilo studentske inicijative, ona je gušena. Članovi ovog parlamenta kakvog trenutno imamo bolje da se učlane u političke partije, jer se svi razgovori vode iza zatvorenih vrata. Treća loša stvar je dovoljna podrška i loša politika države koja se bazira na tome da se svim dade po mlao i kratkoročno ih zadovolji, i ne donosi dugoročno riješenje promlema “, smatra Mušović.
Milica Žugić (Mladiinfo Montenegro) smatra da, kad je u pitanju volonterizam, mladi se odazivaju na akcije, ali ipak nedovoljno.
“Najaktivniji su mladi koji su već pripadnici neke političke partije ili NVO, dok je kod drugih još uvijek slab odziv. Volonterizam se takođe shvata kao “džabni rad”, a ne kao rad na sebi. Organizujemo veliki broj volonterskih akcija i na taj način podižemo svijest i mladima i zajednici o volonterizmu. Nažalost veliki broj mladih volontiranje vidi jedino kao mogućnost za putovanja, mada imamo slučajeva da i kada im se ponudi neki trening, seminar vani, zainteresovani su ako se radi o nekim ekskluzivnim destinacijama, na primjer Kipar, Malta, dok je teško naći učesnike za obuke u Albaniji, Srbiji ili Bosni i Hercegovini”, kazala je Žugić.
Da ima pomaka u aktivizmu mladih primjećuje Suad Šabanović (DPS), a za to je zaslužan nevladin sektor.
“Obrazovanje je ključ za veći aktivizam, a NVO su upravo kroz radionice, treninge doprinjele nekoj vrsti neformalnog obrazovanja, da ne isključimo i doprinos profesora kroz brojne vanastavne aktivnosti”, smatra Šabanović.
Andrea Mićanović (Unija srednjoškolaca) kaže da je činjenica da mladi vjeruju više NVO sektoru, ali da mladi ljudi mogu doprinijeti i kroz političku partiju, s tim što mogu biti aktivni kroz nju u cilju da doprinesu zajednici, ali ne moraju sebe obavezivati članstvom. Međutim, treba i forsirati saradnju samih NVO i političkih partija.
“Možemo uočiti podjele i netrepeljivosti između ova dva sektora koji nijesu otvoreni za saradnju. NVO zbog svog prefiksa nevladine, ne žele bilo kakvu kooperaciju sa političkim partijama, a upravo bi se zajedničkim sredstvima i angažovanjem postigao željeni cilj”, smatra Mićanović.
Zabrinjava je i što u aktivnostima koje priređuju u Omladinskom centru konstantno primjećuje ista lica, ali su zadovoljni svojom ostvarenom bazom volontera. Primjećuje i male pomake zahvaljujući kanalima za informisanje i njihovoj ažuriranosti.
Nikola Zirojević (SD) objašnjava da članstvo u partiji donosi velike benefite u smislu da su vam tu blizu ljudi koji vam trebaju: ministri, poslanici, funkcioneri.
“Vi kao aktivista ili član političke partije možete bolje uticati na ljude kad je u pitanju donošenje odluka koje se odnose prvenstveno na mlade. Upravo kroz članstvo u partiji ja sam sa drugim aktivistima radio na tome da se mladima omogući stažiranje kroz petogodišnji program i uspjeli smo u tome”, kazao je Zirojević.
Marina Marović iz Pokreta za promjene takođe smatra da bi bili aktivisti mladi ne moraju biti dio partije.
“Mladi čovjek treba da se budi svaki dan sa željom da nešto promijeni, zato im mi u partiji dozvoljavamo da budu aktivisti kroz terenske i druge brojne kampanje i omogućavamo im uz to edukaciju kroz brojne radionice i seminare”, navela je Marović.
Mladi ljudi teško da se žele pomjeriti iz svoje zone komfora i izložiti se rizicima, uočava Marina Tomović iz Phiren amence.
“Čini se da mladi ljudi ne žele da rade na sebi i sticanju novih vještina. Vjerovatno je to manifestacija obeshrabrenja kao rezultat realnog stanja u državi, ali to nije razlog za pasivizam. Mlade osobe moraju djelovati kao kritična masa i forsirati diskusiju. Moraju raditi na svojim kvalitetima, jer tek onda kad ih steknu i postanu svijesni s kojm sposobnostima raspolažu biće spremni da traže posao van državnih institucija. Treba njegovati preduzetnički duh, ovladati sa soft skills i dalje se usavršavati”, smatra Tomović.
Mladi predstavnik iz URE Milan Đaković, istaknuo je da vladajuća elita zauzela sve važne pozicije, počevši od struktura na fakultetima, pa do onih vladajućih pozicija.
“Mladi ljudi su bukvalno zarobljeni u birokratiji. Oni koji hoće nešto da promjene obično se angažuju kroz NVO i na taj način pokušavaju nekako da učestvuju u odlučivanju, međutim ne rade ono ključno, ne izlaze na izbore usljed nedostatka povjerenja u partije a samim ne mogu uticati na odluke”, precizirao je Đaković.
Mićan Andrijašević iz NVO Juventas je bio zainteresovan kako su konkretno mladi političkih partija lično doprinjeli svojim članstvom u političkim partijama, a u kom smislu su napredovali na ličnom planu, pa je diskusija išla i u drugom smjeru.
Milan Đaković (URA) kaže da je URA mala partija, ali koja ostavlja dosta prostora mladom čovjeku. Kroz tromjesečnu kampanju on je učinio da se povećaju opštinska davanja za stipendije, veća socijalna davanja, izgradnja solitera u bloku pet, pa i ako ne pripada vladajućoj garnituri.
Nikola Zirojević (SD) ističe da se kroz aktivizam u političkoj partiji dobro retorički potkovao, ali i u drugim bitnim sferama. Kroz svakodnevan rad stekao je dobru sveopštu informisanost koju zahtijeva politički aktivizam, naglašava Zirojević.
Bilo je i govora o tome koliko politički aktivizam utiče na studentski aktivizam, a tome se najviše posvetio Radoš Mušović (CRNVO).
“Politički aktivizam iteko utiče na studentski aktivizam. Vaša politička pripadnost vas sprečava da budete aktivista u studentskim organizacijama, jer smatraju da djeluje pogubno. Uopšte ne škodi da onaj koje u studentskom parlamentu, bude i član partije, ali ipak oni nemaju dovoljno političke moći u svojim partijama da nezavisno odlučuju u studentskim tjelima”, obrazložio je Mušović.
S obzirom da je u zadnje vrijeme prisutan stereotip da nevladin sektor pliva u novcu kada su u pitanju donacije i grantovi EU i drugih, iz nevladinog sektora su htjeli razbiti ovu zabludu, a zanimalo je i učesnike.
Novac što se daje civilnom sektoru se smanjuje, a EU je jedini donator, a mali je broj onih koji imaju znanje da bi došli do novca iz fondova EU. Da je novac u civilnom sektoru, lažno je politički kreirano. Tih 45 miliona koji se pominju jeste novac delegacije EU u CG, agencija UN i drugih međuvladinih organizacija koje kontroliše država, a CRNVO od toga dobije samo nekih pet do sedam odsto, pojašnjava Mušović.
Žugić je takođe istakla da nije ni ravnopravna politika raspodjela grantova za projekte.
“Shvatamo da su neke organizacije jače što se tiče prostornih i finansijskih kapaciteta za bolju i efikasniju realizaciju projekata, ali bih naglasila da je neophodno da se grantovi koji se odnose na omladinu isključivo dodjeljuju omladinskim organizacijama koje su dosad uradile mnogo toga po pitanju mladih, a ne organizacijama koje se aktivno ne bave ovom oblašću”, zaključila je Žugić.
Cilj debate je bio da se prezentuje značaj angažovanja mladih u svim sferama društvenog života, ali i da se razmijene iskustva i znanja predstavnika NVO i političkih partija po pitanju omladinske politike i aktivizma.
