U poljskom gradu Poznanju trećeg jula je prvim panelom počeo šesti Samit zemalja Zapadnog Balkana, koji je trajao do petka petog jula, a organizovan je u okviru Berlinskog procesa, kojim trenutno predsjedava Poljska.
Samit je počeo “Think thank” forumom, na kojem su se, između ostalih, prisutnima obratili i britanski stručnjak za Balkan Džejms Ker-Lindzi i predsjednica Foruma za međunarodne odnose Evropskog pokreta u Srbiji Jelica Minić.
“Veoma mi je drago što samit Zapadnog Balkana u Poznanu počinje Forumom Think Tank-a. Dobar stručni dijalog i dobra atmosferska saradnja su vitrine potencijala zapadnog Balkana. U OSV-u smo uvjereni da postoji veliki potencijal za think- tank saradnju u okviru Berlinskog procesa“, rekao je Mateusz Gniazdovski, zamjenik direktora Centra za istočne studije, koji je primio više od stotinu gostiju iz preko 15 zemalja.
Zamjenik ministra vanjskih poslova Republike Poljske Szimon Szinkovski vel Sek, kao i opunomoćenik Vlade za samit Zapadnog Balkana, koji je formalno otvorio Forum, takođe su se osvrnuli na ideju saradnje.
“Budućnost Zapadnog Balkana je Evropska unija. U Poljskoj čvrsto verujemo da bez zapadnog Balkana EU nije kompletan projekat”, naglasio je on.
Otvaranju je prisustvovao i zamjenica predsjednika Poznanja Katarzina Kierzek-Koperska.
Prvi od tri panela Foruma Think Tank, pod nazivom “Povezivanje tačaka”, bio je posvećen poboljšanju regionalne saradnje i, u skladu sa naslovom, “povezivanju tačaka”, institucija i ljudi u zemljama Zapadnog Balkana. Učestvovali su stručnjaci iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Sjeverne Makedonije i Srbije, a moderirao ga je prof. James Ker-Lindsai, predavač na London School of Economics, autor ekspertskog bestselera “Civilno društvo i tranzicija na zapadnom Balkanu”.
„Šta se još može učiniti kako bi se povećala povezanost?“, dramatično je pitao Ker-Lindsai otvarajući panel.
Panelisti su pohvalili dostignuća u okviru Agende za povezivanje, koja se fokusira na proširenje infrastrukturnih, energetskih i teleinformacijskih veza, kao i na regionalnu saradnju. Prema mišljenju stručnjaka, važan rezultat berlinskog procesa bio je da se uvjeri zapadne balkanske države da razviju regionalnu saradnju i zajedničko rješavanje prekograničnih problema.
Učesnici narednog panela (“Rastemo zajedno”) raspravljali su o jednom od najvažnijih pitanja: poboljšanju ekonomske i socijalne situacije na zapadnom Balkanu i razvoju potreba čitavog regiona.
Mogu li se najhitnija pitanja – trajna visoka nezaposlenost i migracija mladih ljudi, deficit vladavine prava, rastuća udaljenost u odnosu na zemlje Evropske unije – riješiti uz pomoć instrumenata politike EU?
Debatu, kojoj su prisustvovale Maja Bobić (Forum građanskog društva EFB), Gersi Gashi (Demokratija za razvoj), Jovana Marović (Politikon mreža), Enkeleida Tahiraj (Londonska škola ekonomije) i Kelmend Zajazi (NALAS), moderirao je Piotr Arak, direktor Poljskog instituta za ekonomiju. Panelisti su formulisali ključne preporuke za političke lidere: Maja Bobić i Kelmend Zajazi naglasili su ulogu lokalnih vlasti i potrebu da ih uključe u proces integracije i revitalizacije javnih usluga na lokalnom nivou; Enkeleida Taharaj je pozvala na razvoj istraživačkih alata i okvira za mjerenje i istraživanje siromaštva na regionalnom nivou.
Koji su izazovi za region Zapadnog Balkana? To je bilo glavno pitanje tokom trećeg panela a ujedno i naslov samog panela. Učesnici foruma morali su da se suoče sa realnošću: budući da neki evropski političari više vole da se fokusiraju na reformu Evropske unije umesto na politiku proširenja, protivljenje daljem proširenju je prisutno.
Forum civilnog društva je održan 04. jula. Forum civilnog društva je jedan oblik saradnje, konsultacija, razmjene ideja i iskustva među
nevladinim organizacijama i predstavnicima civilnog društva osnovanih u okviru Berlinskog
procesa. Jačanje civilnog društva jedan je od četiri prioriteta Poljskog predsjedništva u
Berlinskom procesu. Stoga, su se u okviru Samita zapadnog Balkana u Poznanju 2019 okupili
brojni ekserti i aktivisti u prostorijama Međunarodnog sajma u Poznanju 4. jula za diskusiju o
budućnosti i trenutnoj situaciji u regionu. Paneli su isplanirani uz aktivnu prezentaciju samo par
govornika. Većina panel diskusija je predviđena za ministre spoljnih poslova koji su govorili o
problemima vezanim za realnost civilog društva u regionu. Posvećujući pažnju „potrebi koja
treba biti uslišena“, što najviše i očekuju predstavnici trećeg sektora na zapadnom Balkanu,
Poljsko predsjedništvo u Berlinskom procesu takođe je prisustvovalo zaključivanju sjednice
foruma da bi saslušali sve zahtjeve i rezultate panel diskusije koji su bili predstavljeni tokom
Sastanka lidera 5. jula. Četvrti jul je zaključen uz par prezentacija građana iz regiona. Sesija pod
nazivom „Priče sa Balkana“ ima za cilj otkrivanje dobrih i zanimljivih priča koje dokazuju
osjetljivost, raznolikost, kreativnost i mnogo pozitivnih emocija na zapadnom Balkanu.
Teme foruma bile su: Baltik, Bregzit, politika klime, diplomatija za biznis, istočno partnerstvo,
istočna politika, energetska politika, globalna bezbijednost, ljudska prava, Poljska u NATO-u,
Poljska u EU, Poljska u UN-u, Poljska pomoć, Poljska zajednica i Poljaci u inostranstvu, javna
diplomatija, Inicijativa tri mora, transatlantske veze, Višegrad grupa, Vajmar trougao, zapadni
Balkan.
Govorili su Igor Bandović, menadžer programa Evropskog fonda za Balkan, E. Vieslav Tarka,
ministar spoljnih poslova Poljske, Ana Marjanović Rudan, predstavnica Civilnog građanskog
foruma zapadnog Balkana, Simonida Kacarska, predstavnica Evropskog instututa za politiku
(Skoplje), Shpend Emini, predstavnik Demokratije za razvoj (Kosovo), Jovana Marović,
predstavnica Politikon mreže (Crna Gora).
Glavni događaj Samita zemalja Zapadnog Balkana je bio sastanak lidera, odnosno šefova država ili vlada petog jula. U okviru samita organizovani su i prateći događaji, pa je nakon foruma posvećenog tink-tenkovima, održan Poslovni forum EU-Zapadni Balkan i Forum građanskog društva.
Berlinski proces je inicijativa koja podržava regionalnu saradnju Zapadnog Balkana i dopunjuje politiku proširenja Evropske unije. Pokrenula ga je Njemačka samitom u Berlinu 2014. U okviru Berlinskog procesa do sada je održano pet samita: u Berlinu, Beču, Parizu, Trstu i Londonu. Srž Berlinskog procesa je privreda, a cilj saradnje je sprovođenje infrastrukturnih projekata, posebno energetskih i transportnih, kao što su rekonstrukcija luke, renoviranje pruge ili izgradnja gasnog interkonektora, obuhvaćenih takozvanom Agendom povezivanja (Connectivity Agenda). Sve događaje u okviru samita Poljska sprovodi u bliskoj saradnji s Evropskom komisijom, OECD-om, Savjetom za regionalnu saradnju (RČ), RYCO, privrednim komorama iz regiona…