Bioterorizam i hemijski terorizam predstavljaće problem čitavom svijetu, saopštila je profesor Elizabeta Ristanović na konferenciji “Savremene bezbjednosne prijetnje” koja je održana u “Hotelu Podgorica” u Podgorici 07. februara 2020. godine.
Magistar bezbjednosti Ivan Pekić na samom početku govorio je o nastanku narkoterorizma.
“Narkoterorizam je riječ koja se uglavnom javila tokom 80-ih godina prošlog vijeka a vezana je za najvećeg kriminalca svih vremena Pabla Eskobara. Isprepletanost same riječi narkoterorizam govori o samo inicijalnim terorističkim kriminalnim grupama i takođe terorističkim organizacijama koje takođe u svom tom nekom nazivu imaju domen organizovanog kriminala i ako koriste slične metode kao organizovane kriminalne bande“, pojasnio je Pekić.
On je kazao da je narkoterorizam prvi formulisao predsjednik Perua 1983. godine sa kvalifikacijom terorističkih napada na policiju.
“Organizovani kriminalitet dobija pomoć kroz teroriste u vidu organizovanja terorističke vojske koja snadbijeva i čuva tovare droge koji se snadbijevaju od tačke A do tačke B i tako garantuju i naplaćuju tim kriminalcima u situaciju u kojoj oni žele da sačuvaju taj tovar. Sličnost organizovanih kriminalnih grupa i terorističkih organizacija vezuje se po različitim aspektima, jedni i drugi: djeluju tajno, rade na zastrašivanju naroda, koriste slične taktike napade i antetate. Terorističke organizacije i druge kriminalne grupe koriste organizovano kao legitiman biznis u dobrotvorne organizacije. Jednima i drugima pomažu korumpirani službenici, jedni i drugi rade na falsifikovanju raznih dokumenata, na falsifikovanju profila koji su potrebni za prenos robe od tačke A do tačke B“, pojasnio je Pekić.
On tvrdi da i jednima i drugima pomažu korumpirani službenici, svakodnevno operacije vrše članovi malih ćelija po kojima su prepoznati jedni i drugi i to je njihova sličnost.
“Droga je danas itekako rasprostranjena. U današnjem vremenu društvenih mreža, razvitkom interneta i svega ostalog droga je dostupna po minimalnoj cijeni od 5,00e pa na dalje, ona je danas jednostavno dostupna za svakog kozumenta. Terorističke organizacije sada dobijaju svoje prihode od kriminalnih aktivnosti i trgovine drogom. Kako su države nakon hladnog rata prestale da finansiraju terorističke organizacije, do hladnog rata one su ulagale u terorističke organizacije, sa jedne strane su ih nazivali dobrim teroristima a drugi lošim teroristima. Nakon hladnog rata prestaje finansiranje terorističkih organizacija i one su prepuštene same sebe da se bore kako će se najbrže finansirati, najbrže će se finansirati kroz puteve droge“, smatra Pekić.
On je dodao da ne postoji ta roba na svijetu koja se proizvodi u jednom dijelu svijeta a da se prodaje tako skupo na drugoj strani i drugoj zemlji.
“Narko terorizam se širi iz pojedinih regiona svijeta. Terorističke grupe naplaćuju reket organizovanim kriminalnim grupama, tu su da ih štite kroz te paravojne jedinice da im prikrivaju te tovare i taj transport od tačke A do tačke B ali stim da naplaćuju ogromnim svotama novca“, kazao je Pekić.
On je govorio i o najrasprostranjenijim drogama.
“Kokain je najsavremenija i najteža droga na svijetu koja po podacima Ujedinjenih nacija godišnje proizvede od 300 do 400 tona kokaina od kojeg se presretne svega od 10 do 15% kokaina što u evropskim zemljama organizovane kriminalne bande rade na njihovom prepakivanju sa različitim drugim supstancama da bi zaradili veću svotu i oni sada drogu vrijednosti nekih 30 do 40 miliona prepakuju sa drugim supstancama i na osnovu toga zarade veću cifru od 80 do 100 miliona.
Heroin je takođe jedna od opasnijih droga u svijetu koju od 15 do 17 miliona ljudi konzumira, koja se godišnje proizvede od 500 do 600 tona. Ona je rasprostranjena u sve zemlje, čak neka njena vrijednost se na godišnjem nivou procjenjuje na nekih 55 milijardi.
Marihuana ona je jako rasprostranjenija i ona se gaji svudije u svijetu i potrebna je ogromna količina droge da bi se došlo do neke veće zarade.
Sintetičke droge se proizvode u svim zemljama svijeta u raznim labaratorijama od raznih materijala“, pojasnio je Pekić.
Načelnik odjeljenja za molekularnu i mikro biologiju na VMA profesor doktor Elizabeta Ristanović kazala je da se bezbjednosna arhitektura dinamično mijenja i da u toj promjeni bezbjednosne arhitekture iskrsavaju novi izazovi, stim u vezi narkoterorizam i hemijski terorizam i biološki terorizam.
“Infektivne agense kao bezbjednosni izazov savremenog doba, ne gledamo sa aspekta biološkog terorizma nego sa aspekta migracija sa kojima se suočavamo, sa aspekta klimackih promjena kojima takođe svjedočimo, velikih epidemija i pandemija. Svijet se upravo suočava sa jednom od takvih sa Korona virusom, bilo ih je mnogo i biće u ljudskoj istoriji i dalje dok je svijeta i vijeka i bioterorizmom kao jednom novom pojavnom vidu terorizma. Bezbjednosna arhitektura se mijenja, ko bi rekao 2001 godine kada se dogodio teroristički akt, kad smo imali apsolutnu dominaciju jedne super sile u svijetu i to iz 1991, 1992, 1993 da će svijet tako brzo za sociološke pojmove jer prosto ti istorijski tokovi su mnogo sporiji od bioloških i dešavanja u društvenoj ponentičkoj sveri su spori u odnosu na ove naše biološke, prirodne i tehničko tehnološke nauke. Ko bi rekao da će svijet za samo deset godina postati multipolaran što nama naravno malim narodima uvijek ide nekako u prilog ali ukoliko se izmaknemo iz fokusa interesovanja najmoćnijih“, kazala je Ristanović.
Ona je dodala da su infektivni agensi i zdravlje generalno jedan od velikih bezbjednosnih izazova današnjice.
“Govori se danas o takozvanoj sekuritizaciji društva, sekuritizaciji zdravlja i u tom aspektu posebno značajno mjesto imaju naravno infektivni agensi. Oni su svi jedinstveni a mi raspolućeni svojim sujetama i uskogrudostima i vrlo često neznanjima. Kada govorimo o sukuritizaciji zdravlja i zdavlju kao bezbjednosnom izazovu, sve je počelo od HIV/AIDS kao planetarne kuge novog doba a znamo da od 2014 godine u svijetu živjelo 40 miliona ljudi inficiranih sidom i da se svake godine virusom side bjeleži 2 miliona novih zaraženih infekcijom i da 1,2 miliona umire. Činjenica da je 70% svih zaraženih upravo u Africi gdje je 10% veća smrt od side nego od svih oružanih amplikata koje ima ovaj kontinent obilni itekako. I ono što je interesantno da je veliki broj zaraženih među pripadnicima oružanih snaga. Dakle među pripadnicima vojske i policije 60% u Kongu, 10% u Eritreji, 75% u Kini, zatim po procentnosti slijedi Azija i to onaj dio jugoistočne Azije i sada kada se pogledaju migracioni tokovi koji idu upravo prema našem području vidi se da svi ti migracioni talasi idu upravo sa tih teritorija“, objasnila je Ristanović.
Ona je kazala da su ti ogromni migratorni talasi opasni jer sa sobom i migracijama sele mikroorganizme i ne samo HIV/AIDS nego i mnoge druge bolesti koje idu uz to, hepatitis C, hepatitis B i mi smo u obavezi da sve te migrante liječimo po preporukama najveće Svjetske zdrastvene organizacije.
“To su oboljenja čije će liječenje skupo da košta i opterećuje zdrastvene sisteme ekonomsko ne baš snažnih država. HIV/AIDS kada je u pitanju to je jedna od bolesti, jedna od počasti o kojoj je donešeno najviše strategija, rezolucija, predsjedničkih direktiva, agendi, rezolucija Ujedinjenih nacija. Kada govorimo o Ujedinjenim nacijama oni govore o zaraznim bolestima kao najvećoj bezbjednosnoj prijetnji koja ubija do 15 miliona ljudi godišnje. Najviše opet u Aziji i Africi odgovorne su za 63% smrtnih slučajeva kod djece i smatraju se čak više od 15% malignih bolesti infektivne etiologije“, pojasnila je Ristanović.
Ona upozorava da je sa mikro organizmima problem nepoznanica to je i ta činjenica da su mikro organizmi nevidljivi i oni nas ubijaju, a mi ih ne vidimo, ne znamo o njima ništa i oni žive sa nama, u nama i oni nam u mnogo čemu pomažu i činjenica da su oni najuspješniji i najstariji oblik života na zemlji.
“Svakodnevno vidite koliko njih ima a koliki je postotak istraženih vrsta, dakle mi ćemo se suočavati kao čovječanstvo i u budućnosti sa pojavom novih zaraznih bolesti sa ponovnim javljanjem starih bolesti i sa porastom otpornosti na postojeće antibiotike što takođe opterećuje 700 hiljada ljudi koliko je predhodne godine po zvaničnim statistikama stradalo zbog anti ljudske prezistencije, neselektivne upotrebe antibiotika zbog kojih veliki broj mikro organizama postaje otporan. Bioterorizam i hemijski terorizam će i u budućnosti predstavljati problem čitavom svijetu“, kazala je Ristanović.
Načelnik Službe zaštite i spašavanja Glavnog grada Podgorica Goran Janković kazao je govoreći o hemijskom napadu da sistem mora prepoznati i preduprijediti određene stvari.
“Treba jednostavno gledati da u tom preventivnom dijelu učinimo sve što je moguće i naravno službe kao što smo mi ukoliko dođe do napada odnosno terorističkog akta ili naravno bilo kakvog drugog hazarda moramo biti koliko toliko spremni da djelujemo jer smo negdje kroz zakonsku regulativu Službe zaštite i spašavanja dijela sistema bezbjednosti prepoznati kao službe koje treba da pruže prvi odgovor u ovakvim situacijama“, pojasnio je Janković.
On je kazao da kada su u pitanju hemijska sredstva ona se mogu koristiti u terorističke svrhe zato što se najčešće vrši određena kontaminacija određenog prostora i kroz sami način upotrebe hemijskih sredstava i zavisi u mnogo čemu odgovor službi koje su zadužene za borbu za posledicama kada dođu posledice.
“Naravno pod hemijskom kontaminacijom podrazumijeva se prisustvo hemijskih agenasa u vidu kapljica koje padaju u vidu dima ili gasova opasnih koncentracija koje na određeno područje utiču bilo da je u pitanju kvalitet vazduha, zdravlje stanovništva ili određenog zatvorenog prostora“, objasnio je Janković.
On je dodao da je specifično kod hemijskih napada da se opasne materije mogu unijeti u organizam udisanjem, gutanjem i preko kože shodno tome i sama zaštitna oprema je bazirana da zaštiti kožu, disajne puteve i naravno komplet disajne puteve.
“Shodno tome prvenstveno ono što bi svaka služba trebala da ima, a mi nažalost u Službi zaštite i spašavanja Glavnog grada Podgorica nemamo tj. specijalizovano vozilo za ovakav vid akata, to su veoma skupa i safisticirana vozila koja u sebi sadrže svu opremu koja je neophodna da se primi prvi talas odnosno prvi udar ukoliko dođe do hemijskog napada. Mi za sada ne posjedujemo ovo vozilo, negdje imamo plan da u narednom periodu preko određenih projekata pokušamo da nabavimo jedno specijalizovano vozilo koje bi bilo naravno u upotrebi kako kod nas tako i kod ostalih državnih organa“, saopštio je Janković.
Foto: Mladen Ščekić.